گروهی موسوم به «ری استارت» به رهبری «محمد حسینی»، یکی از مجریان سابق تلویزیونی در ماه‌های گذشته با توجه به فراخوان‌های متعدد این فرد در کانال تلگرامی‌اش و همچنین ضبط و نشر پادکست‌های صوتی از طریق همین کانال، فعالیت‌های تخریبی و آشوب‌طلبانه‌ای را در سطح کشور رواج دادند. آتش زدن ادارات دولتی، مساجد و سازمان‌های دولتی و رنگ پاشی به سفارت ایران در کشورهای گوناگون و… از جمله این فعالیت‌ها به شمار می‌رفت و کانال این گروه که نزدیک به 150 هزار عضو داشت به تازگی توسط تلگرام از دسترس خارج شده است.
اما پایبندی تلگرام به آزادی بیان تا کجاست؟ این پیام‌رسان اخیراً تبدیل به پلتفرمی شده که برخی گروه‌های خارج از کشور، در آن کاربران را تشویق به اقداماتی خشونت‌بار در ایران می‌کنند. حضور همین گروه‌ها در تلگرام باعث شد تا چندی پیش دادستان تهران علیه رییس تلگرام اعلام جرم کند. با این حال، تلگرام دیروز تصمیم گرفت که یکی از اصلی‌ترین گروه‌های ترویج‌گر خشونت در داخل ایران را مسدود کند.
«پاول دوروف»،موسس تلگرام که در روسیه لقب «قهرمان آزادی بیان» را دارد، در کانال شخصی خودش در تلگرام توضیحاتی را درباره این موضوع نوشته است.
وی توضیح داده که تلگرام موافق آزادی بیان است ولی افرادی که در هرجای دنیا باعث آشوب‌طلبی و تعرض به حقوق مدنی مردم شوند، در تلگرام جایگاهی ندارند. وی حتی توضیح داده که به مدیران این مجموعه اخطارهای اولیه را داده و سپس وقتی که فعالیت‌های آنان نه تنها کمتر بلکه بدتر شده، تلگرام چاره‌ای جز مسدود کردن کانال مذکور را نداشته است.
«پوریا قهرمانی»، وکیل دادگستری و فعال حقوقی نیز با اشاره به ماده 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر به دیجیاتو می‌گوید:
«آزادی بیان به این شرح تعریف شده که: هر کس حق آزادی عقیده و بیان دارد و این حق، یعنی: بدون معارضه و ممانعت، شخصا عقایدی داشتن و در هر رسانه‌ای، بی‌حد و مرز، اطلاعات را جست‌وجو و دریافت کردن و از آن بهره‌مند شدن. علاوه بر ویژگی‌های بدیهی چون فرامرز بودن اینترنت، عناصر متعدد دیگری در شکل‌گیری آزادی بیان اینترنتی موثر هستند. چالش اصلی، بهره‌برداری از پتانسیل‌های فضای مجازی به نحوی است که آزادی‌های مدنی مردم را به خطر نیندازد و در این فضا حقوق آزادی بیان و حریم خصوصی پایمال نشود.
اینترنت یک شهر بی قانون نیست
وی معتقد است که شبکه های اجتماعی یک تریبون آگاه بخشی را به‌وجود آورده‌اند ولی بسیاری از افراد از این تریبون سواستفاده و بهره سیاسی می‌برند.
از نظر او ارتباطاتی که در شبکه های مجازی صورت می گیرد، نوعی از ارتباط است که ممکن است بسیار تصنعی باشد یا شکل فلسفی و سیاسی به خود بگیرد که خطرساز باشد: «فعالیت‌های برخی گروه‌ها مثل داعش فقط در یک کشور محدود نشده و به سایر کشورها کشیده می‌شود. اینکه با فرض آزادی بیان، یک تریبون فضای مجازی به آنها اختصاص دهیم، نه تنها قانون با آن مشکل دارد بلکه هر عقل سلیمی این کار را نفی می‌کند. در واقع نمی‌توان اینترنت را یک شهر بی‌قانون دانست و در آن جولان داد.»
پاول دوروف در پست تلگرامی‌اش به کانالی اشاره می‌کند که در آن فعالیت‌های داعش در این شبکه که کنترل و منهدم شده به صورت لحظه به لحظه گزارش می‌شود.
موسسان تلگرام از بدو فعالیت این شبکه پیام‌رسان تاکنون، بارها به مسئله رعایت آزادی بیان در این پیام‌رسان برای کاربرانشان اشاره داشته‌اند. تلگرام ادعا می‌کند با وجود فشارهایی که از سوی دولت روسیه به آن وارد می‌شود، «حتی یک بایت از اطلاعات کاربران خود را به دست دولت روسیه و هیچ دولت دیگری» نمی‌دهد؛ ادعایی که البته به دلیل توافق دولت روسیه و تلگرام برای ادامه فعالیت این پیام‌رسان در روسیه، جای بحث دارد.